Het overkomt ons allemaal wel eens. Ondanks goede voornemens om alle zaden die je koopt op te gebruiken zijn er toch telkens een aantal zakjes die aan je aandacht ontsnappen. En zoals steeds ontdek je dit als houdbaarheidsdatum is verstreken. Je zou ze gewoon kunnen weggooien en nieuwe kopen, maar niemand houdt van verspilling als het niet hoeft. Maar als je ze plant en ze ontkiemen toch niet dan verspil je potgrond en dus ook je tijd. Om dat te voorkomen kan je een eenvoudige kiemtest gebruiken.
Waarom je zaden testen?
Het testen van de levensvatbaarheid van zaden is de moeite waard als je toch wil nagaan of je zaden nog steeds iets kunnen opleveren. Of je kan het doen als je per ongeluk de houdbaarheidsdatum op het zaadpakket hebt afgescheurd en geen idee hebt wanneer je ze had gekocht.
Het is niet nodig om zaden te testen waarvan houdbaarheidsdatum nog niet is afgelopen, tenzij ze verkeerd zijn bewaard. Zaden die bij een te hoge temperatuur of in vochtige omstandigheden worden bewaard, kunnen verloren moeite zijn als je ze plant. Ook hier kan een snelle kiemtest uitsluitsel bieden.
Kiemtest met keukenpapier
Een kiemtest plannen met plantenzaden klinkt alsof het een ingewikkeld proces is, maar dat is het echt niet. Het enige wat je nodig hebt is wat keukenpapier, plastic zakjes (zoals boterhamzakjes of diepvrieszakjes), een klein bakje en een markeerstift. Dit en een paar verdachte zaden natuurlijk die je wil testen.
Voor elke plant of variëteit die je wilt testen, heb je een vel keukenpapier en een plastic zak nodig. Gebruik een waterverstuiver om de papieren handdoek te bevochtigen zodat deze gelijkmatig vochtig is. Maar let op dat je het niet té nat maakt want dan werkt de kiemtest niet naar behoren. Gebruik ten minste tien zaden om te gebruiken als je testmonsters. Want tien is een goed aantal omdat het zo gemakkelijk is om een percentage uit te rekenen. Met heel kleine zaden zoals sla of ui beter is het handiger om een snufje zaadjes op het oppervlak van het keukenpapier handdoek te strooien en dan te tellen zodra ze zijn ontkiemd.
Verspreid de zaden gelijkmatig over de bovenste helft van de papieren handdoek en vouw het keukenpapier vervolgens dubbel zodat er aan beide zijden van de zaden een vochtige handdoek zit. Rol daarna de papieren handdoek op.
Label je plastic zak met de datum en de naam van de plant, inclusief de variëteit. De plastic zak hoeft niet te worden afgesloten. Als je deze een beetje open laat, komt er wat lucht binnen. Maar let op dat het keukenpapier niet uitdroogt. Stop vervolgens het keukenpapier met de zaden in de plastic zak en zet de zak rechtop in een bak.
Probeer de testzaden onder omstandigheden te houden die nauw aansluiten bij de ideale ontkiemings omstandigheden voor je zaden. Voor de meesten betekent dit dat ze warm en vochtig moeten worden gehouden. Mogelijk moet je het keukenpapier af en toe even opnieuw nat maken met je waterverstuiver.
Sommige groenten zoals bleekselderij, hebben licht nodig om te ontkiemen. In dit geval is een kiemtest nog eenvoudiger. Plaats de zaden dan gewoon op een vel vochtig keukenpapier op een bord en laat ze onbedekt staan.
Kiemsnelheden
Controleer de timings waarin je zaden zouden moeten ontkiemen. Voor erwten en bonen is dit meestal zeven tot tien dagen, voor radijzen slechts zes tot acht dagen. Anderen kunnen langer duren. Begin met het controleren op ontkieming aan het begin van de verwachte ontkiemingstijden en controleer dagelijks tot de laatste dag waarop ze naar verwachting hadden moeten ontkiemen.
Tel je gekiemde zaden. Als zeven van de tien zijn ontkiemd dan heb je een zeer respectabele kiemscore van 70%. Het is niet nodig om 100% succes te hebben met een kiemtest. Hoe hoger hoe beter, maar alles boven een slagingspercentage van 50% voor zaden is acceptabel. Zaai gewoon twee zaden per keer voor de beste kans op ten minste één ontkieming. Zo is het ook verstandig om zaden te vervangen als het kiemresultaat lager is dan 50%.
Voor de meeste gewassen, als er na een paar weken geen teken van kieming is, kan je beter meteen nieuwe zaden kopen.
Ontkiemde zaden gebruiken
Het lijkt altijd zonde om perfect goede zaden die tot leven zijn gekomen weg te gooien. Daarom hou je er best rekening mee dat je voldoende plaats hebt om je ontkiemde zaden te planten na je kiemtest. Je wint er minstens een kleine voorsprong mee. Zo is het daarna ook niet nodig om nog extra te zaaien om mogelijke ontkiemingsfouten te compenseren.
Een andere optie is om ze simpelweg op te eten. Ontkiemende zaden en microgreens zijn een echte delicatesse. De meeste kiemen van bladgroenten en kruiden kunnen dus ook als microgroenten worden gegeten. Het is ook een handige manier om erachter te komen hoe de jonge planten smaken. Zo weet je welke het kiemen waard zijn om te eten als je een overschot aan zaden hebt!
Gebruik deze tips in combinatie met onze gids om je tuin een voorjaarsschoonmaak te geven om je tuinseizoen een vliegende start te geven.
